Każdy z nas wie, że słońce poprawia nastrój, dodaje nam sił powoduje, że jesteśmy bardziej radośni, pozytywniej nastawieni do życia. Słońce pomaga nam walczyć z zimową depresją- powoduje wydzielanie hormonu szczęścia- endorfiny.
Skóra wystawiana na słońce powoduje wytwarzanie w niej wit.D3, która odgrywa bardzo ważną role dla naszego ogranizmu. Wpływa korzystnie na prawidłowe ukształtowanie się i utrzymywanie w dobrej kondycji zębów i kośći.
Promienie UV w małych dawkach poprawiają stan skóry w przypadku niektórych dermatoz, głównie przy łuszczycy.
Fizyka a starzenie się skóry
Promieniowanie ultrafioletowe dzieli się na:
UVA (długość fal 320-400 nm)
UVB (długość fal 290-320 nm)
UVC (długość fal 200-290 nm)
Takie długości fal UVC (200-290nm) promieniowanie krotkofalowe o najwiekszej energii, prawie nie dociera do ziemi zostają prawie w całości pochłonięte przez warstwe ozonowa.
Ten typ promieniowania nie wpływa więc na starzenie się skóry.
UVB- 280-320nm - promieniowanie średniofalowe, stanowi 5% całego promieniowania ultrafioletowego, które dociera do powierzchni Ziemi. Powoduje pojawienie się rumienia, a po długim przebywaniu na słońcu- do poparzenia.
Wzmaga synteze melaniny- barwnika skóry. Nie wnika w głąb skóry, lecz działa w najpłytszych warstwach naskórka. Filtrowane jest przez chmury, szyby, wiec na przykład w pochmurny dzień jego działanie nie jest tak intensywne. Szczyt promieniowania przypada na godziny południowe. Częste i długie naświetlanie jest podłożem stanów przedrakowych- dochodzi do uszkodzenia komórek DNA, RNA.
UVB aktywizuje w ustroju witamine D3.
UVA- 320-400nm - promieniowanie długofalowe. Stanowi 95% promienowania ultrafioletowego, które dociera do powierzchni Ziemi. przechodza one przez strefe ozonowa(O3) bez uszczerbku. Przenika bardzo głęboko, aż do skóry właściwej. Tam niszczy włókna kolagenu i elastyny- które odpowiedzialne są za jędrność, elastyczność i gładkość- powodując szybsze starzenie się skóry.
Sprzyja powstawaniu wolnych rodników, wywołuje odczyny fototoksyczne i fotoalergiczne. Uszkadza strukture DNA, m.in w kodzie genetycznym, co w konsekwencji doprowadza do powstawania nowotworów. Działa przez cały rok, niezależnie od pogody. W zimie jest równie intensywne jak w okresie letnim. Przenika przez szyby i ubrania. Pod wpływem promieniowania UVA nie pojawia sie rumień. Efekty jego działania nie są od razu widoczne gołym okiem, zauważamy je dopiero z biegiem czasu, po paru latach, gdyż jego dawki kumuluja się.
Naturalne mechanizmy ochronne
Podstawowym mechanizmem obronnym naszego organizmu przed promieniowaniem UV jest wytwarzanie melaniny- barwnika skóry. Odpowiedzią skóry na promieniowanie UV jest najpierw rumień, a potem opalenizna oraz pogrubienie skóry. Czyli opalenizna to nic innego jak reakcja obronna organizmu. Melanina skutecznie pochłania promienie UVB oraz stabilizuje wolne rodniki. Jest jednak niezbyt skuteczna jeśli chodzi o promienie UVA.
Im ciemniejsze, jest zabarwienie naszej skory tym wytrzymałość na promieniowanie jest większa.
Ryzyko wystąpienia nowotworów skóry
Liczba zachorowań na czerniaka wzrasta na całym świecie. Choroba dotyka coraz częściej młodzież i dzieci. Rak skóry zajmuje drugie miejsce po raku piersi, jeśli weźmiemy pod uwage zachorowalność kobiet na wszystkie nowotwory. Unikanie ostrych poparzen skóry, zapobiega rozwojowi czerniaka złośliwego.
Jezeli mamy jakiekolwiek brazowe plamy na naszej skorze a szczegolnie te ktore nieco wystaja na powierzchnie naskorka lub te ktorych wczesniej nigdy nie zaobserwowalismy nie zwlekajmy ani jednego dnia i skontaktujmy sie z naszym dermatologiem lub lekarzem rodzinnym, bo nawet ta najmniejsza wielkosci glowki od szpilki moze byc niebezpieczna.
Choroby oczu
Intensywne promieniowanie UV może być również niebezpieczne dla naszych oczu. Promieniowanie przyczynia się również do uszkodzenie rogówki i zaćmy. Bardzo ważna jest ochrona oczu, okularami z filtrami UVA i UVB. Okulary za 10-30zł niestety takich filtrów nie zawierają.
Jak się opalać ???
- unikamy przebywania na sloncu w godzinach 11rano -16 po poludniu kiedy promieniowanie UV jest najsilniejsze/ praktyczna rada, aby unikac słońca, gdy cień czlowieka jest krótszy niż on sam.
- na 30 min przed wyjśćiem na slonce smarujemy ciało kremami zawierającymi filtry UV, aby lepiej mogly przeniknac przez warstwe rogowa naskorka.
- gdy kąpiemy się w wodzie, lub pocimy sie należy stosować preparaty wodoodporne i czesto je uzupelniac. Usta zabezpieczamy pomadką ochronną z SPF15.
- przed opalaniem nie stosuj kosmetyków/leków/perfum które nie są przeznaczone do opalania.
- nasze pierwsze kąpiele słoneczne powinny zacząć się od stopniowego wystawiania skóry na słońce, albowiem nasz naturalny barwnik skóry- melanina- potrzebuje aż do osmiu dni, aby wytworzyć bariere ochronna.
- minimum 3 dni po woskowaniu nie należy się opalać.
- po laserowej depilacji z opalania należy zrezygnować na kilka tygodni.
- nie korzystać z solarium, albowiem stosowanie w nim promienie UVA powodują szybkie starzenie się skóry i zwiekszają prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu. Podczas 15 minut spędzonych w solarium, otrzymujemy taką dawke promieni UVA, jaką otrzymałybyśmy po całym dniu spędzonym na słońcu.
Pod szczególnym nadzorem!!!
Znamiona - jeśli na skórze znajduje się znamion, należy zrezygnować z opalania. Osoby te powinny miec kontrole skory 1 raz w roku u dermatologa
Kobiety w ciaży - kobiety w tym okresie powinna być bardzo ostrożna, i najlepiej jeśli zrezygnuja z opalania. Skóra w czasie ciaży jest wrażliwa i przechodzi wiele zmian hormonalnych wiec jest podatna na przebarwienia.
Dzieci - skóra dziecka jest wrażliwa i jeszcze nie wpełni posiada rozwinięty system obronny. W dzieciństwie doznane oparzenia słoneczne ukazuja sie dopiero kilkanaście lat później. Dzieci do 6 roku życia nie powinny w ogóle się opalać!!!
Absolutnie niedopuszczalne jest pozostawienie niemowlaka w wozku na sloncu!!!!!
Peelingi - skóra po peelingu mechanicznym/chemicznym w okresie letnim szczegolnie musi byc pokryta filtrem i nie powinna byc eksponowana na słońce.
Leki - wiekszosci lekow (antybiotykow) nalezy przestac je uzywac na 2 tygodnie zanim zaczniemy sie wylegiwac na sloncu. Zasiegnijmy porady lekarza, o wplywie leku na nasza skore podczas opalania sie. Opalanie ograniczamy do minimum, gdy stosujemy antykoncepcyje doustną lub hormonalną terapie zastępczą.
Ochrona przeciwsłoneczna - rodzaje filtrow
Nasza skóra nalezy odpowiednio chronic,przed promieniami słonecznymi aby nie przenikly w głąb skóry, gdyz uszkadzając ją, powodują nieodwracalne zmiany, ujawniające się wielokrotnie po wielu latach.
Filtry fizyczne: należą do bardzo skutecznych filtrów, chronią przed UVA i UVB. Pokrywaja skore cieka warstwa cynku lub tytanu.
Dla dzieci przeznaczone są specjalne preparaty lekko barwiące skóre na czerwono, niebiesko czy zielono. Kolor zanika po dokładnym rozsmarowaniu. Dzięki barwnikowi produkt jest łatwiej rozprowadzić równomiernie na skórze, a dzieci chętniej uczą się same korzystać z tego typu kosmetyków, wyrabiając sobie dobry nawyk.
Filtry chemiczne: chronią głównie przed promieniowaniem UVB, ale nie tylko. Pochłaniają promieniowanie. Bardzo skuteczne. Wchłaniane są przez skore i nie zostawiaja bialych smog na ciele.
Pamietajmy ze zaden filter nie chroni nas 100% przed promieniami slonecznymi.
Zwykła koszulka bawełniana zapewnia na ogół ochronę przeciwsłoneczną wielkosci czynnika SPF 8. Od niedawno zaczęto wytwarzać odziez z materiałów, z filtrem przeciwsłonecznej określany jest jako SPF 35. Również kapelusze z pełnym, szerokim rondem, chroniacym uszy i szyje. Dermatolodzy zalecają zwykle stosowanie środków o czynniku SPF 15 lub wiekszym.
Szczegolna uwaga dla tych ktorzy uzywaja kremy z retinolem, kwasami lub enzymami - obowiazkowo musza stosowac krem z SPF 15 lub wiecej w ciagu dnia.
Objawy starzenia się skóry pod wpływem słońca najczesciej zauwazane sa dopiero po 40 roku zycia
Nasilenie tych zmian skornych uzaleznione zwykle jest od stopnia narazenia na promienie słoneczne oraz od rodzaju skóry. Jasne karnacje sa bardziej zagrozon ciężkimi postaciami zmian skórnych gdzie ciemniejsza karnacja radzi sobie nieco lepiej.
Pod wpływem promieni słonecznych dochodzi do pogrubienia warstw skornych, natomiast gdy w skórze starzejącej się przy niewielkiej ilosci slonca naskorek staje się cieńszy.
Objawem najwcześniejszym i naj-powszechniej występującym są:
1. Zmarszczki nastepuja zmiany w strukturze kolagenu i zauwazamy zmarszczki pionowe te z gory w dol twarzy i szyji. Bruzdy szczegolnie w okolicach ust.Innymi zmianami sa drobne zmarszczki horyzontalne i to jest moment kiedy tracimy elastyn. Elastycznosc naszego naskorka wiodczeje i pojawia sie wiele mniejszych i wiekszych zmarszczek/kurzych lapek/ na naszej twarzy, szyji i dekoldzie.
2. Rozszezone naczynia wlosowate widoczne na nosie a szczegolnie na policzkach.
3. Plamy soczewicowate, często nazywane też plamami starczymi lub wątrobowymi, sa to nabyte brązowe plamy, często zlokalizowane na twarzy, ramionach , przedramionach i rekach. Tę niezłośliwą formę proliferacji melanocytów spotyka się u 90% starszych osób.
Plama soczewicowata złośliwa, zwana również plamą Hutchinsona, jest duża, brązowa i występuje na ogół na zniszczonym słońcem policzku Pod względem histologicznym plama soczewicowata złośliwa jest czerniakiem.
4. Piegi są to małe, niezłośliwe plamy barwnikowe, zlokalizowane w miejscach narażonych na działanie promieniowania słonecznego. Długotrwałe przebywanie na słońcu sprawia, że piegi ciemnieją i zwiększa się ich liczba.
5. Skóra romboidalna karku występuje zazwyczaj na tylnej powierzchni szyi osob pracujących na dworze.
6. Na zespół Favre-Racouchota, obserwowany najczęściej w okolicy oczu, składają się zaskómiki, torbiele i pobruzdowana, żółtawa skóra. Sa to jedene z najpoważniejszych objawów starzenia się skóry pod wpływem słońca.
7. Zanik pstry siateczkowaty barwnikowy skóry twarzy i szyi jest to siateczkowata pigmentacja skóry, najczęściej występującą na bocznych powierzchniach szyji, twarz i gorna czesc klatki piersiowej (nie barwiac obszaru pod brodą). Zmiany te obserwuje się niemal wyłącznie u kobiet. Przyczyny powstawania pigmentacji nie są dokładnie poznane, podejrzewa się jednak współudział czynników hormonalnych i przewlekłego narażenia na promieniowanie słoneczne. Ostudy sa zmianami skornymi, ktore sa najczesciej wystepuja na policzkach kobiet w ciazy, kobiet w okresie menopau-zalnym lub przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne.
Leczenie zmian skórnych
Stwierdzono korzystny wpływ tretinoinu (Retin-A), pochodnej witaminy A, na zmiany skorne wywolane promieniowaniem slonecznym. Leczona skóra wygładza się na skutek zanikania drobnych i większych zmarszczek, staje się mniej szorstka i zmniejszają się przebarwienia.
W czasie leczenia może wystąpić łagodne podrażnienie i zaróżowienie skóry Uzyskiwane wyniki zależą bezpośrednio od siły stosowanego preparatu.
Ogolnie dostepne sa kremy z Retinolem, ktore nie wymagaja recepty dermatologa i nalezy go stosowac jako “krem na noc”.
Kwasy alfa-hydroksy, a wśród nich kwas mlekowy i glikolowy, są to naturalne związki chemiczne stosowane w leczeniu zniszczonej słońcem skóry.
Uważa się, że łagodne preparaty tych kwasów, dostępne nawet bez recepty, powodują ścień-czenie warstwy rogowej na skutek zmniejszania przylegania komórek, stosowanie tych środków prowadzi do wygładzenia drobnych zmarszczek.
Stężone roztwory kwasów glikolowego, fenolowego i trójchloroacetonowego stosowane są jako chemiczne środki złuszczające. Mogą wywierać korzystny wpływ w przypadku głębszych zmarszczek i pigmentacji.
Laserowe leczenie przebarwien polega na tym ze swiatlo lasera wybiorczo pochlaniane jest przez komorki posiadajace najwiecej melaniny(barwnika skory).
Mikrodemobrezja czyli metoda mechanicznego scierania naskorka uzywajac diamentowych glowic lub korondu (tlenku glinu).
Nie nalezy unikac slonca poniewaz powoduje to brak wytwarzania sie vit D3.
Trzeba z niego korzyatac ostroznie, stosujac srodki ochronne i kontrolowac czas expozycji. Bardzo czesto slysze slowa moich klijentow"...gdybym kilka lub kilkanascie lat temu wiedziala jak bardzo niebezpieczne jest promieniowanie sloneczne ..."
Wiec pamietajmy, ostroznosci nigdy za wiele.
Bedac tej wiosny w Afryce doswiadczylam na "wlasnej skorze", ze mimo noszenia ubran z dlugimi rekawami wrocilam z niewielka opalenizna.
Zosia
